E-ticaret platformlarında zaman zaman yaşanan fiyat hataları, tüketicilerle satıcıları sık sık karşı karşıya getiriyor. Binlerce liralık bir ürün, sistemsel bir hata veya insan kaynaklı bir yanlışlık nedeniyle birkaç liraya satışa sunulabiliyor. Tüketiciler bu fırsatı değerlendirip sipariş verse de, kısa süre sonra firmadan “siparişiniz iptal edildi” mesajı alıyor. Peki, bu durumda tüketici ne yapabilir? Satıcı o ürünü gerçekten teslim etmek zorunda mı? İşte hukuki boyutlarıyla e-ticarette fiyat hataları ve tüketicinin hakları.
Fiyat Hatası Nedir ve Hukuki Durum Ne?
E-ticaret sitelerindeki alışverişler, satış sözleşmesi olarak değerlendiriliyor. Satıcı bir ürünü belirli bir fiyattan sunuyor, tüketici de bu teklifi kabul ederek ödeme yapıyorsa, hukuken bir anlaşma kurulmuş oluyor. Ancak işin içine “açık ve bariz fiyat hatası” girdiğinde durum değişiyor. Türk Borçlar Kanunu’na (TBK) göre, satıcının iradesi açıkça o ürünü hatalı fiyattan satmak değilse, bu sözleşme geçersiz sayılabiliyor. Örneğin, 10.000 TL’lik bir ürün 10 TL’ye listelenmişse, bu “esaslı hata” olarak kabul ediliyor ve satıcıyı bağlamıyor.
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (TKHK) ise genellikle tüketiciyi korusa da, bu kuralın bir sınırı var. Fiziki mağazalarda raf fiyatı ile kasa fiyatı farklıysa tüketici lehine olan fiyat geçerliyken, e-ticarette fiyat hatasının bariz olması durumunda tüketici bu haktan yararlanamıyor. Eğer fiyatın yanlış olduğu açıkça belliyse (örneğin, bir televizyonun 5 TL’ye satılması), tüketici hukuken bu fiyattan ürün talep edemiyor.
Yargıtay’dan Emsal Kararlar
Yargıtay, bu tür durumlara netlik getiren kararlar verdi:
- 2021 Kararı (3. HD, 22.11.2021, E.2021/6303, K.2021/1188): 5.999 TL’lik bir ürünün 6 TL’ye satışa sunulması “esaslı hata” kabul edildi. Mahkeme, satıcının bu fiyattan ürünü vermek zorunda olmadığına hükmetti.
- 2016 Kararı (13. HD, 14.04.2016, E.2015/4023, K.2016/10471): Fiyat hatasının sınırları çizilerek, tüketicinin bariz hatalardan avantaj sağlayamayacağı belirtildi.
Bu kararlar, satıcının iradesinin esas alınması gerektiğini ve tüketicinin kötü niyetle hareket edemeyeceğini ortaya koyuyor.
Satıcı Siparişi İptal Edebilir mi?
Evet, satıcı fiyat hatası nedeniyle siparişi iptal edebilir, ancak bu süreçte bazı yükümlülükleri yerine getirmesi gerekiyor:
- Tüketiciyi hemen bilgilendirmeli,
- Ödeme yapıldıysa, parayı 14 gün içinde iade etmeli.
Eğer satıcı bu kurallara uymazsa, tüketici Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurarak hakkını arayabilir. Ödeme iadesi gecikirse yasal faiz talep etme hakkı da doğuyor.
Kötü Niyetli Fiyat Hataları ve Cezalar
Bazı satıcılar, dikkat çekmek veya reklam yapmak için bilerek düşük fiyatlar sunup siparişleri iptal edebiliyor. Bu tür aldatıcı uygulamalar, Ticaret Bakanlığı’nın radarına giriyor. Bakanlık, böyle durumlarda firmalara idari para cezası uygulayabiliyor. Tüketiciler, bu tür şüpheli durumları Reklam Kurulu’na şikâyet ederek inceleme başlatılmasını sağlayabilir.
Tüketiciler Ne Yapmalı?
E-ticarette karşılaşılan indirimli fiyatlar her zaman gerçek bir fırsat olmayabilir. Eğer bir ürünün fiyatı piyasa değerinin çok altındaysa, bu bir hata olabilir. Tüketiciler şu adımları izleyebilir:
- Sipariş öncesi ekran görüntüsü alarak kanıt saklayın.
- İptal durumunda iade süresini takip edin.
- Haksızlığa uğrarsanız Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurun.
E-ticaret, hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline gelirken, fiyat hataları gibi durumlar hem fırsat hem de risk barındırıyor. Hukuk, bariz hatalarda satıcıyı korurken, tüketicinin de mağdur edilmemesi için kurallar koyuyor. Tüketiciler olarak haklarınızı bilmek, bu dijital dünyada en büyük avantajınız. Unutmayın: Bir indirim gerçek olamayacak kadar iyiyse, muhtemelen gerçek değildir.
Siz bu tür bir fiyat hatasıyla karşılaştınız mı? Deneyimlerinizi ve düşüncelerinizi paylaşarak bu konuya ışık tutabilirsiniz!
Kaynaklar:
- 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu
- 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun
- Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği
- Yargıtay Kararları (2021/6303, 2016/10471, 2018/1847)
