Türkiye’de milyonlarca tüketiciyi ve perakende sektörü çalışanını yakından ilgilendiren “zincir marketler pazar günü kapalı mı olacak?” sorusu son günlerde gündemin en çok konuşulan konularından biri haline geldi. BİM, A101, ŞOK ve Migros gibi büyük market zincirleriyle ilgili olası düzenleme, hem çalışanlar hem de küçük esnaf açısından önemli bir tartışma başlattı.
1. Çalıştay ve Ortaya Atılan Mutabakat
25–26 Aralık tarihlerinde Türkiye Perakendeciler Federasyonu (TPF) ve Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) iş birliğiyle “Aileyle Pazar: Birlikte Tatil, Güçlü Toplum” temalı bir çalıştay düzenlendi. Bu çalıştayda pazar günü zincir marketlerin kapalı olması önerisi gündeme geldi. Sektör temsilcileri arasında yapılan görüşmeler sonucunda bazı taraflar, bu uygulamanın çalışanlara haftada bir gün aileleriyle vakit geçirme fırsatı vereceğini savundu.
TPF Başkanı Ömer Düzgün, Avrupa’nın birçok ülkesinde benzer bir uygulamanın bulunduğunu belirterek, Türkiye’de de bu yönde bir düzenlemenin faydalı olabileceğini ifade etti. Ancak, nihai kararın Ticaret Bakanlığı’na ait olduğunu da vurguladı.
2. Sektörün Diğer Kesimlerinden Farklı Görüşler
Bu açıklamaların ardından perakende sektörünün diğer büyük temsilcileri, örneğin Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Federasyonu (TAMPF) ile Gıda Perakendecileri Derneği, böyle bir konuda sektör genelinde alınmış ortak bir karar olmadığını belirtti.
Bu kesimler, pazar günü kapanmanın bazı olumsuz etkiler yaratabileceğini dile getirdi. Özellikle tedarik zincirinde aksamalara yol açabileceği, tüketicilerin alışveriş planlarını zorlaştıracağı, istihdam üzerinde baskı yaratabileceği ve fiyat istikrarını etkileyebileceği öne sürüldü. Kısacası, “zorunlu pazar kapanışı” fikrine temkinli yaklaşanlar da azımsanmayacak kadar fazla.
3. Çalışanlar, Esnaf ve Tüketici Perspektifi
Küçük esnaf ve mahalle bakkalları, pazar günleri zincir marketlerin kapalı olmasını genel olarak destekliyor. Onlara göre bu uygulama, küçük işletmelerin hafta sonunda daha fazla satış yapmasına ve rekabet koşullarının biraz olsun dengelenmesine yardımcı olabilir.
Buna karşın tüketici dernekleri, pazar günleri alışveriş yapmanın birçok kişi için ihtiyaç haline geldiğini, özellikle çalışan ailelerin bu durumdan olumsuz etkilenebileceğini ifade ediyor. Ayrıca, marketler kapandığında tüketicilerin online alışverişe yönelmesi ve bunun da fiyatları artırması olasılığı da tartışılıyor.
4. Henüz Resmî Bir Karar Yok
Şu anda zincir marketlerin pazar günü kapatılmasına yönelik yürürlüğe girmiş herhangi bir yasa veya resmî karar bulunmuyor. Tüm bu tartışmalar hâlen istişare aşamasında ve hükümetin değerlendirmesi devam ediyor. Ticaret Bakanlığı, ekonomik etkiler, tüketici alışkanlıkları ve istihdam boyutu gibi birçok yönüyle konuyu analiz ediyor.
Dolayısıyla şu an için zincir marketlerin pazar günü kapanacağına dair kesinleşmiş bir uygulama bulunmuyor.
5. Sonuç: Ne Bekleniyor?
Zincir marketlerin pazar günü kapatılması önerisi, çalışan hakları ve aile yaşamını korumak amacıyla destek bulurken; ekonominin genel dengesi, tüketici alışkanlıkları ve istihdam üzerindeki etkileri nedeniyle eleştiriliyor.
Bir kesim, bu düzenlemenin toplumsal dengeyi güçlendireceğini ve çalışanlara nefes aldıracağını savunurken; diğerleri, bu durumun fiyat artışlarına ve hizmet yetersizliğine yol açabileceğini düşünüyor.
Nihai kararın Ticaret Bakanlığı’nın değerlendirmeleri sonucunda verileceği belirtiliyor. Bu süreçte hem esnafın hem de tüketicinin çıkarlarını koruyacak dengeli bir modelin geliştirilmesi bekleniyor.
