Kültürel çeşitlilik dünya genelinde farklı değer yargılarına yol açarken, ‘havalı’ olmanın ne anlama geldiği konusunda uluslararası bir uzlaşma olduğu ortaya çıktı. Yakın zamanda gerçekleştirilen bir araştırmaya göre, dünyanın farklı bölgelerinden yaklaşık 6.000 katılımcıyla yapılan deneyler, havalı insanların kişiliklerinin şaşırtıcı derecede benzer olduğunu gösteriyor. Bu bulgular, Journal of Experimental Psychology: General dergisinde çevrimiçi olarak yayımlandı.
Çalışmanın arkasındaki bilim insanları, “Herkes havalı olmayı arzuluyor veya en azından havalı olmamaktan kaçınmak istiyor. Ayrıca, toplumun havalı insanlara ihtiyacı var çünkü onlar normlara meydan okuyarak değişime ilham veriyor ve kültürü ileriye taşıyor,” diyerek araştırmalarını tanıttılar.
Çalışma, 2018-2022 yılları arasında ABD, Avustralya, Şili, Çin, Almanya, Hindistan, Meksika, Nijerya, İspanya, Güney Afrika, Güney Kore ve Türkiye’de gerçekleştirildi. Katılımcılardan havalı, havalı olmayan, iyi veya kötü olarak gördükleri birini düşünmeleri istendi ve bu kişilerin kişilikleri ile değerleri değerlendirildi.
Sonuçlar, ‘iyi‘ insanların daha uyumlu, geleneksel, güvenli, sıcakkanlı, uysal, evrenselci, vicdanlı ve sakin olarak algılandığını ortaya koyarken, ‘havalı‘ insanların ise daha dışa dönük, hazcı, güçlü, maceracı, açık görüşlü ve özerk olarak değerlendirildiğini gösterdi.
Araştırmacılar, moda, müzik ve film endüstrilerinin küresel etkisinin artmasıyla birlikte, ‘havalı’ kavramının dünya genelinde benzer değerler ve özellikler üzerinde belirginleştiğini ve daha ticari bir anlam kazandığını belirtiyorlar. Araştırmaya göre, havalı olma arayışı, insanların kime hayranlık duydukları, nasıl konuştukları, alışveriş yaptıkları yerler ve eğlence tercihleri gibi unsurlarla şekilleniyor.
Ayrıca, ‘Havalı olmak bedava değil’. Bilim insanları, insanların havalı gözükmek için aşırı miktarda zaman ve para harcadıkları konusunda hemfikir. Herkesin kolayca sahip olabileceği veya satın alabileceği aksesuarlar toplum gözünde ‘karizmatik’ bir etki yaratmıyor. Ancak yalnızca para da yeterli değil; zeka, karakter ve davranışlarla bu görüntüyü tamamlamak gerekiyor. Böylece sürüden farklılaşmış, yani sıra dışı ve karizmatik bir imaj elde etmek mümkün. Ancak bu değerlerin kişisel yorumlara açık olduğunu ve bazılarına havalı görünen kişilerin başkalarına sıradan gelebileceğini unutmamak gerekiyor.
