Yapay zekalar artık kod yazabiliyor, resim çizebiliyor, hatta doğal konuşmalar yapabiliyor. Ancak, basit gibi görünen saat okuma ve takvim hesaplama görevlerinde hâlâ zorlanıyorlar.
Peki, neden?
2025 Uluslararası Öğrenme Temsilleri Konferansı’nda sunulan yeni bir araştırma, gelişmiş yapay zeka modellerinin saat ve takvim okumadaki performansını mercek altına aldı. GPT-4o, Gemini 2.0, Claude 3.5 Sonnet ve Llama 3.2 Vision gibi önde gelen modeller, özel olarak hazırlanmış veri setleriyle teste tabi tutuldu. Sonuçlar şaşırtıcıydı: Saatleri doğru okuma oranı sadece yüzde 38.7, takvim günlerini tahmin etme başarısı ise yüzde 26.3’te kaldı.
Peki, Saat Okumak Neden Bu Kadar Zor?
Edinburgh Üniversitesi’nden araştırmacı Rohit Saxena, bu durumun altında yatan temel sebebi şöyle açıklıyor: İnsan beyni, saat okurken akrep ve yelkovanın açısını hesaplayarak uzamsal ve mantıksal çıkarımlar yapar. Ancak yapay zekalar çoğunlukla görsel kalıpları tanıma temelli çalışıyor. “Bu bir saattir” diyebiliyorlar ama “Saat kaçtır?” sorusunu çözmek için gereken karmaşık muhakeme henüz yeterince gelişmiş değil.
Takvim Hesaplamalarında Dağınık Sonuçlar
Takvimle ilgili sorularda durum daha karmaşık. “Yılın 153. günü hangi gündür?” gibi basit aritmetik görünen sorular, yapay zekalar tarafından kalıp tahminiyle yanıtlanıyor. Artık yıllar, hafta başlangıçları gibi istisnai durumlar ise modellerin eğitiminde yeterince yer almadığı için hatalar kaçınılmaz oluyor.
Saxena, yapay zekaların günlük hayatta zaman odaklı görevlerde daha güvenilir olması için, eğitim verilerinin çeşitlendirilmesi ve uzamsal-mantıksal çıkarım yeteneklerinin geliştirilmesinin şart olduğunu vurguluyor.
Saat okumak ve takvim hesaplamak, insan beyninin karmaşık işleyişini yansıtan ve yapay zekalar için henüz tam anlamıyla aşılamamış bir sınav olarak karşımıza çıkıyor.
