Yeni bir araştırma, beynimizin duygusal anıları neden bu kadar güçlü ve kalıcı şekilde hatırladığını ortaya koydu.
Nature dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, daha önce sadece destekleyici bir rol oynadığı düşünülen astroglia (ya da astrozit) adlı hücreler, aslında anıların uzun süreli belleğe aktarılmasında kritik bir görev üstleniyor.
🌌 Astrositler: Beynin Görünmeyen Hafıza Mimarları
Astrositler, beyin ve omurilikteki nöronları destekleyen yıldız biçimli glial hücrelerdir. Uzun yıllar boyunca yalnızca “yardımcı” oldukları düşünülse de, Japonya’daki RIKEN Beyin Bilimi Merkezi’nden Jun Nagai ve ekibinin çalışması bu algıyı tamamen değiştiriyor.
Araştırmaya göre, bu hücreler duygusal deneyimler sırasında aktif hale geliyor ve tekrarlanan olaylarla birlikte anıların kalıcılaşmasına katkı sağlıyor.
🧩 Beyin, Hangi Anıların Kalıcı Olacağına Nasıl Karar Veriyor?
Bilim insanları fareler üzerinde yaptıkları deneylerde, “korku koşullanması” adı verilen klasik bir yöntemi kullandı.
Fareler, belirli bir kafesi hafif bir elektrik şokuyla ilişkilendirdikten sonra, aynı ortama geri döndüklerinde korku tepkisi gösterdi.
Araştırmacılar bu süreçte, özellikle amigdala bölgesindeki astroglialarda yoğun bir aktivasyon gözlemledi.
İlginç olan ise bu aktivasyonun ilk öğrenme sırasında değil, anı yeniden hatırlandığında ortaya çıkmasıydı.
Yani astroglialar, anıların “yeniden çağrılması” aşamasında devreye giriyor.
⚙️ Moleküler Düzeyde Hafıza Oluşumu
Ekip, astroglialardaki RNA değişimlerini inceleyerek bu hücrelerin, korku koşullanması sırasında noradrenerjik reseptörler adı verilen proteinleri artırdığını buldu.
Bu reseptörler, norepinefrin isimli kimyasalla etkileşerek nöronlarla iletişimi güçlendiriyor.
Sonuçta astroglialar, bir deneyimin “önemli” olduğunu fark ediyor ve bu bilgiyi moleküler düzeyde hafızaya kazıyor.
RIKEN’den Nagai, “Astrogliaların yalnızca nöronlara destek olmadığını, aksine duygusal anıların temelinde yer aldığını görüyoruz,” diyor.
🧬 Alzheimer ve Travma Tedavisinde Yeni Umut
İspanya’daki Navarra Üniversitesi’nden sinirbilimci Maite Solas Zubiaurre, bu çalışmayı “çığır açıcı” olarak tanımlıyor.
Zubiaurre’ye göre, bu bulgular hafızayı güçlendirme veya Alzheimer gibi hastalıkların tedavisi için yeni yöntemlerin önünü açabilir.
Artık sinirbilim, sadece nöronları değil, beynin “görünmeyen aktörleri” olan astrogliaları da merkeze alıyor.
#Beyin #Nörobilim #Astrosit #Hafıza #BilimHaberleri #Neuroscience #Nature #Alzheimer #Bilim #Teknoloji
