Uluslararası Uzay İstasyonu’nun 2030’da Emekliye Ayrılmasının Ardından Gelecek Planları
Dünya yörüngesindeki en büyük yapay uydu olan Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS), 2030 yılında görevine son verilecek bir döneme doğru ilerliyor. Peki, bu tarihi proje emekli olduğunda nasıl bir süreç izleyecek?
1998 yılında yapımına başlanan ISS, ilk mürettebatını 2000 yılında ağırladı. “Bilim Seferi 1” kapsamında William M. Shepherd, Yuri P. Gidzenko ve Sergei K. Krikalev, istasyona ayak basan ilk astronotlar oldu. O zamandan bu yana, ISS ağırlıksız ortamda gerçekleştirilen bilimsel deneyler ve teknolojik araştırmalarla insanlığa büyük katkılar sağladı.
ISS, Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), Rusya’nın Roscosmos ajansı, Japon Uzay Araştırma Ajansı (JAXA), Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ve Kanada Uzay Ajansı’nın ortak çalışmalarıyla işletiliyor. Başlangıçta 2016’ya kadar hizmet vermesi planlanan istasyon, yapılan modernizasyon ve bakım çalışmaları sayesinde görev süresini 2030’a kadar uzatmayı başardı.
ISS’nin Görevi Sona Erdiğinde Ne Olacak?
ISS’nin görevini tamamlamasının ardından izlenecek yol için NASA ve diğer uzay ajansları çeşitli seçenekleri değerlendirdi. Bu seçenekler arasında:
- İstasyonun parçalara ayrılarak Dünya’ya taşınması,
- Daha yüksek bir yörüngeye çıkarılarak yörünge çöplüğü hâline getirilmesi,
- Kontrolsüz şekilde atmosferde yanmaya bırakılması,
- Ya da kontrollü bir şekilde yörüngeden çıkarılarak atmosfere girişinin sağlanması yer alıyordu.
Yapılan değerlendirmeler sonucunda, ISS’nin kontrollü olarak yörüngeden çıkarılarak atmosfere girmesinin en güvenli ve uygulanabilir yöntem olduğuna karar verildi.
ISS’nin Devre Dışı Bırakılmasının Zorlukları
ISS’nin yapısal büyüklüğü ve ağırlığı, bu süreci oldukça karmaşık hâle getiriyor. Yaklaşık 400.000 kilogram ağırlığındaki ve bir futbol sahası büyüklüğündeki bu devasa yapının, demonte edilip Dünya’ya taşınması günümüz teknolojisiyle mümkün görünmüyor.
1998’den bu yana ISS’nin inşası ve bakımı, 40’tan fazla uzay görevi ve 260 uzay yürüyüşü ile mümkün olmuştu. Bu süreçte büyük yük taşıma kapasiteli uzay mekikleri önemli bir rol oynamıştı. Ancak uzay mekiklerinin 2011 yılında emekliye ayrılması, ISS’nin Dünya’ya taşınmasını sağlayacak bir alternatifin olmamasına neden oldu.
Kontrollü Bir Son
NASA, ISS’nin yörüngeden çıkarılması için özel bir yol haritası belirleyecek. Kontrollü bir şekilde atmosfere yönlendirilen modüller, büyük oranda yanarak parçalanacak ve Dünya üzerinde kimseye zarar vermeyecek güvenli bir noktaya düşmesi sağlanacak.
ISS’nin 2030 yılında emekli olması, insanlık için yeni uzay görevlerinin önünü açacak. Ancak bu süreç, 20 yılı aşkın süredir sürdürülen uluslararası iş birliğinin ve bilimsel katkının sembolik bir sonu olacak.
