Artık sürekli lisans yenilemekten, kısıtlamalarla uğraşmaktan ya da bir yazılımı “kaçak” kullanmaktan bıkmadınız mı? Alıştığınız o pahalı ve kapalı kaynaklı programların yerine geçebilecek tamamen ücretsiz ve özgür yazılımlarla tanışacaksınız.
Aşağıdaki tabloda, Windows sisteminizde rahatlıkla kullanabileceğiniz açık kaynak kodlu ve güvenilir programları listeledik. Üstelik her biri için güncel indirme sayfalarını da sizin için derledik.
Sahipli-Kapalı Kod Yazılım (ücretli/ücretsiz farketmez) | Açıklama | Resmi Sayfa/İndirme Linki: (İndirmek için ismine tıklat) |
MS Office | Kelime işlemci, hesap tablosu, slayt ve diğer araçlardan oluşan ofis yazılımları seti. | |
Adobe Acrobat Reader Adone Acrobat Pro | PDF okuyucu ve/veya düzenleyici. | |
Winamp, vb. müzik dinleme uygulamaları. | Müzik dinleme/Ses oynatıcı uygulaması. | |
|
Müzik Etiket Uygulamaları. | |
Windows Media Player Videolar(Windows Videos) PowerDVD | Video, film izleme uygulaması. | |
|
Video dönüştürme uygulaması. | |
|
Ses dosyası dönüştürme uygulaması. | |
|
Video düzenleme uygulaması. | |
|
Gelişmiş video efekt ve render programları. |
|
|
Ses düzenleme ve müzik yapım uygulamaları. |
Apple Logic Pro X
… |
||
|
Piksel tabanlı resim yapma ve fotoğraf manipülasyon programı. | |
Adobe Dreamweaver | Web Sitesi Geliştirme Editörü | |
Adobe Lightroom | Fotoğrafçılık uygulamaları. | |
|
Serbest çizim/resim uygulamaları. | |
|
Vektör tabanlı grafik tasarım programı. | |
Adobe InDesign | Masaüstü yayıncılık yazılımı. |
|
Adobe Bridge | Fotoğraf organize etme programı. | |
Adobe Animate | Animasyon-Çizgi film uygulamaları | |
Adobe XD | UI ve UX tasarımı ve prototipleme aracı. | |
Microsoft Journal | El yazısı-not alma uygulaması. | |
|
Ekran video kayıt programları. | |
|
Ekran fotosu çekme (capture) programları. | |
|
Web Tarayıcıları. |
|
|
2D tasarım yazılımları. | |
|
3D tasarım yazılımları. | |
|
Mail istemcileri. |
|
Bulut Depolama ve Senkronizasyon. | |
|
İçerik Yönetim Sistemleri. | |
|
Proje Yönetimi Yazılımları. | |
|
Sanal makineler ve sanallaştırma. |
|
|
Yazılım Geliştirme ve IDE’ler. | |
|
İzleme ve Sistem Yönetimi | |
|
Veritabanı Yöneticileri | |
|
Şifre Yöneticileri | |
|
Disk şifreleme yazılımları. | |
|
VPN yazılımları. | |
|
Disk senkronizasyon yazılımları. | |
|
Disk klonlama yazılımları. | |
|
Disk Partisyon editörleri. |
|
Diskpart (windows komut satırı) | ||
|
Veri Kurtarma Programları. | |
|
Dosya arama programları. | |
|
Bilgisayarlar arası dosya paylaşımı/sohbet programları. |
|
|
Elektronik tasarım (EDA) programları. |
|
|
E-kitap yazılımı. | |
|
İndirme Programları. | |
|
Torrent Programları. | |
|
Çoklu resim dönüştürücüler. | |
|
Dosya sıkıştırma-Arşivleme yazılımları. | |
|
CD-DVD yakma programları |
|
Bu programlar, şu anda kullandığınız ticari yazılımlara gerçek anlamda güçlü alternatiflerdir. Elbette açık kaynak dünyasında seçenekler çok daha fazla, ama biz en bilinen ve en çok tercih edilenleri sizin için seçtik.
Bazılarınız bu yazılımları hali hazırda kullanıyor olabilir. Ancak büyük bir kesim hala bu programlardan habersiz. Oysa bu yazılımlara geçtiğinizde, sadece lisans ücretlerinden değil, yazılım bağımlılığından da kurtulmuş oluyorsunuz. Artık ne yapabileceğini bilmediğiniz, gizli kapaklı çalışan firmalara mahkum değilsiniz.
Açık kaynak yazılımların en güzel yanı, çoğunun tamamen ücretsiz olması ve lisans derdinin olmamasıdır. Örneğin, bir işyerine FOSS (Free and Open Source Software) kurduğunuzda, herhangi bir denetim geldiğinde yasal olarak hiçbir sorun yaşamadan, gönül rahatlığıyla devam edebilirsiniz.
Eğer öğrenciyken bu programları öğrenirseniz, sektöre atıldığınızda çok daha avantajlı olursunuz. Sadece 3DS Max bilen biriyle, hem 3DS Max hem de Blender, FreeCAD gibi özgür yazılımlara hâkim birinin kıyasını siz yapın. Ne kadar çok araca hâkimseniz, o kadar güçlü ve tercih edilen bir kullanıcı olursunuz.
Kısacası, bu listeyi sizin daha özgür, daha bilgili ve daha donanımlı bir kullanıcı olmanız için hazırladım. Yazılım bağımlılığını bırakmanın şimdi tam zamanı!
Sadece Programları Değil, İşletim Sistemini de Değiştirin!
Windows işletim sisteminde açık kaynaklı yazılımlar (FOSS) kullanmak, sizi büyük ölçüde lisans bağımlılığından kurtarabilir. Ücret ödemeden, yasal sorunlara takılmadan, rahatça çalışabileceğiniz özgür bir yazılım dünyasına adım atarsınız. Ancak burada bir şeyi unutmamak gerekiyor: Windows’un kendisi zaten başlı başına kapalı kaynak, yani sahipli bir yazılım. Yani aslında hala zincirin bir ucuna bağlısınız.
Bu yüzden daha da ileri gitmek, tam anlamıyla bağımsız olmak istiyorsanız bir sonraki adımı atma zamanı geldi: Linux ile tanışın.
Linux işletim sistemleri tıpkı az önce örneklerini verdiğimiz özgür programlar gibi açık kaynaklı ve ücretsizdir. Bu sistemleri kullanarak sadece program bağımlılığından değil, işletim sistemi bağımlılığından da kurtulabilirsiniz. Üstelik sanılanın aksine Linux kullanmak ne zor, ne de sınırlayıcı.
Ben de uzun süredir Linux kullanıyorum ve size net bir şekilde söyleyebilirim: oyun dışında bir bilgisayarda yapılabilecek hemen her şeyi Linux ortamında rahatlıkla yapıyorum. Grafik tasarımı, metin düzenleme, video ve ses montajı, elektronik devre çizimleri, internet gezintisi… Ne ararsanız var! Ve tüm bunları hiçbir yazılıma para ödemeden, gönül rahatlığıyla gerçekleştiriyorum. Tek kuruş harcamadan helalinden bir sistem kurmak mümkün.
Hatta oyun da oynuyorum: Age of Empires II HD gibi oyunları Wine gibi emülatörlerle sorunsuzca çalıştırmak mümkün. Hem özgürüm, hem yasalım, hem de ürettiklerimi paylaşarak başkalarına fayda sağlıyorum.
Bu deneyimlerim doğrultusunda, sizlerin de Linux’a geçmenizde hiçbir sakınca görmüyorum. Aksine, birçok açıdan fayda sağlayacağını düşünüyorum. Deneyin, pişman olmayacaksınız.
Linux’a Geçmenin Avantajları
Microsoft’un son gözdesi Windows 11, pek çok kullanıcıya hayal kırıklığı yaşatıyor. Kimi sistemlerde çok yavaş çalışıyor, tepki süresi yerlerde, masaüstü deneyimi yavaş ve sıkıcı. Üstelik performanslı sistemlerde bile bu yavaşlamayı yaşamak oldukça sinir bozucu.
Yetmezmiş gibi, Windows 11’e geçebilmek için çoğu zaman yeni bir bilgisayar almanız gerekiyor. Çünkü eski donanımlarla ya hiç çalışmıyor ya da ciddi uyumluluk sorunları çıkarıyor. Yani hem yeni bir sistem almak zorunda kalıyorsunuz, hem de üzerine dünya kadar para verip yine düşük performansla karşılaşıyorsunuz.
Halbuki elinizdeki sistem hâlâ güçlü, hızlı ve birçok işin üstesinden rahatlıkla gelebilecek kapasitede olabilir. Ama Windows 11 sizin bu potansiyelinizi baltalıyor.
İşte bu noktada Linux devreye giriyor: Ücretsiz, hafif, hızlı ve esnek bir alternatif. İster eski sisteminiz olsun, ister yeni; Linux her koşula uygun bir dağıtıma sahiptir. Üstelik kullanıcı dostu arayüzleriyle öğrenmek de eskisi kadar zor değil.
Windows 11 Dezavantajları & Sorunları
Yapay zeka’ya Windows11’in olumsuz özelliklerini sorduğumda bana şöyle yanıt veriyor:
1- Donanım Uyumluluğu ve TPM2.0 zorunluluğu:
- TMP2.0 zorunluluğu
- Güvenli Önyükleme (Secure Boot) zorunluluğu
- 8. Nesil İntel veya Zen 2 AMD işlemciler ve üzeri zorunluluğu
2- Özelleştirme Kısıtlamaları:
- Görev çubuğu sadece alt kısmına sabitlenebilir.
- Başlat menüsü Windows10’a göre daha az özelleştirilebilir.
- Kişiselleştirme seçenekleri kısıtlı ve bazı ayarlar karmaşık menülere dağılmış durumda.
3- Zorunlu Microsoft Hesabı(Home Sürümü):
- Kurulumda internet bağlantısı ve MS hesabı zorunlu.
- Yerel hesapla kurulum seçeneği varsayılan olarak sunulmuyor.
- Bu durum gizlilik endişesi taşıyan kullanıcılar için olumsuz.
4- Arkaplan Sevisleri ve Kaynak Kullanımı:
- Daha fazla görsel efekt ve animasyon, daha çok RAM ve CPU tüketimi demek.
- Hafif sistemler (düşük RAM/CPU’lu cihazlar) için performans düşüşü görülebilir.
- Arka planda çalışan hizmetler sistem kaynaklarını meşgul edebiliyor.
5- Güncelleme Politikaları:
- Zorunlu güncellemeler hala var.
- Kullanıcı kontrolü sınırlı.
- Bazı güncellemeler hatalara veya uyumsuzluklara neden olabiliyor.
6- Eski Yazılımlar ve Donanımlar ile Uyumsuzluk:
- Bazı eski sürücüler ve yazılımlar çalışmayabiliyor.
- Özellikle endüstriyel veya özel sistemlerde sorun yaşanabiliyor.
7- Bloatware (Ön Yüklü Gereksiz Uygulamalar)
- Varsayılan olarak gelen uygulamaların bir kısmı/çoğu gereksiz.
- Temiz bir sistem isteyen kullanıcılar için bu can sıkıcı olabiliyor.
8- Kurumsal Kullanıcılar için Eğitim ve Alışma Süreci
- Farklı arayüz ve ayarlar nedeniyle eğitim ve alışma süreci gerekebiliyor.
- Özellikle büyük şirketlerde geçiş maliyeti yüksek.
Windows 11 ile Linux Arasındaki Farklar
Windows 11 | Herhangi bir Linux Dağıtımı |
TPM 2.0, Secure Boot zorunluluğu | Her donanımda çalışır – eski PC’ler yeniden hayat bulur |
Microsoft Hesabı Zorunlu | %100 yerel hesapla (bilgisayar adı vs) kurulum. İnternet şart değil. |
Kapalı Kaynak (ne topluyor, ne yapıyor bilinmez) | Açık Kaynak (herkes kodu inceleyebilir, şeffaf) |
Kısıtlı Özelleştirme | KDE, XFCE, GNOME gibi masaüstlerinde sınırsız özelleştirme. |
Zorunlu ve agresif güncellemeler | Güncellemeleri sen yönetirsin. Zamanlaması ve içeriği sana bağlı. (istersen ful kapat, karışmaz) |
Ön yüklü bloatware (candycrush, haberler vb.) | İstediğini sen kurarsın. Çoğu sistem temiz gelir. |
Reklam içeren uygulama önerileri | Reklam-meklam yok. Sessiz sessiz senden gelecek komutu bekler. |
Ticari Lisans Maliyeti | Tamamen ücretsiz (kurduğun uygulamalar da dahil). Ama istersen bağışta bulunabilirsin. |
Veri toplama (telemetri) | Birçok dağıtımda telemetri yok, gizlilik odaklı. Seçim senin. |
Uyuşmazlıklar | Eski donanımlar için optimize edilmiş dağıtımlar var. |
Kurulum sırasında karmaşık seçenekler ve gereklilikler | İSO’yu indir, yaz, kur. Kurulum nispeten daha basit. |
Geliştirici araçlarının kurulumu karmaşık (WSL, ek indirmeler) | Linux zaten bir tür geliştirme ortamı, complier, terminal vb hazır geliyor. |
Tüm sistem bir şirketin kontrolünde | Topluluk odaklı, kontrol senin elinde. |
Sisteme müdahale sınırlı (root erişimi yok) | Kullanıcı root erişimi ile bütün kontolü ele alabilir. |
Sistem kararlılığı güncellemelerden sonra bozulabilir | Sürüm kontrolü ve LTS seçenekleriyle daha sağlam sistemler |
Kapatmak istesen bile otomatik güncellemeler sürebilir, durduramazsın. | Kullanıcıdan izinsiz hiçbir işlem yapılmaz, tüm denetim sende! |
Tek bir masaüstü ortamı | KDE, GNOME, XFCE, Cinnamon vb bir sürü seçeneğin var. |
Yavaşlayan sistem, zamanla hantallaşma | Aynı hızda yıllarca çalışıyor. |
Yazılım Merkezi Eksikliği | Flatpak, Snap, APT, RPM ile yüzlerce FOSS uygulamaya erişim |
Sorun çıktığında ücretli teknik destek veya forumlara bağımlılık | Ücretsiz destek forumları, sınırsız internet içeriği ve yapay zeka |
Genellikle yalnızca GUI odaklı sistem yönetimi | Hem GUI hem de terminalden komutla tam kontrol. |
Güvenlik açıklarına geç yama gelebilir | Sorunlar daha hızlı tespite edilip düzeltilir. |
Sahipli sürücüler ve yazılımlar mecburiyeti | Alternaif sürücüler ve FOSS yazılımlarla daha fazla özgürlük |
Uygulamalar kullanıcıyı izleyebilir | Foss uygulamlarda ya hiç yok ya da elle kapatılabiliyor. |
Gördüğünüz gibi windows11’i tercih etmemek için yığınla dişe dokunur sebep var. Evet, windows’daki yazılımlar daha kaliteli ve nitelikli olabilirler. Ancak, eğer çok profesyonel çalışmıyorsanız ve olanla yetinmeyi biliyorsanız; ya da bir işi iyi yapmak için daha uzun bir yoldan dolaşmak canınızı sıkmayacaksa, linux+FOSS ikilisi tam size göre!
Windows Alternatifi İşletim Sistemleri
Başlangıçta, öğrenmekte fazla zorluk çekmemeniz için basit dağıtımlardan başlamanızı öneriyorum. İşte bu dağıtımlar:
- Linux Mint Cinnamon (Güzel görünüm, kullanım kolaylığı)
- Kubuntu (Güzel görünüm, sofistike kullanım)
- Xubuntu (eski bilgisayarlar için hafif dağıtım)
- Pardus (yerli sistem – hafif ve ağır versiyonları var)
- Zorin (Biraz ağır olabilir, ama windowstan daha hızlı)
- Linux Lite (eski bilgisayarlar için hafif dağıtım)
Teknoloji sadece bir araçtır ve bu aracı nasıl kullanacağımız, tamamen bizim elimizdedir. Özgür yazılımları tercih ederek, hem kendimize hem de daha adil bir dijital geleceğe yatırım yapmış oluruz. İçeriğin hazırlanmasında kaynak olan “seron” kullanıcısına teşekkür ederiz.
Sizde daha fazla bilgiyi Sinetech Forum‘da bizlerle paylaşabilirsiniz.