Stresli olduğumuzda sadece ruh hâlimiz değil, vücudumuz da tepki veriyor. Sussex Üniversitesi’nde yapılan yeni bir araştırma, stres anlarında burnumuzun belirgin biçimde soğuduğunu ortaya koydu. Üstelik bu değişim, termal kameralarla dahi tespit edilebilecek kadar açık bir şekilde gerçekleşiyor.
Bilim insanları, yüzümüzdeki kan akışının duygusal stres karşısında nasıl değiştiğini termal görüntüleme yöntemiyle inceledi. Elde edilen sonuçlar, stresli durumlarda “burun ısı düşüşü” olarak adlandırılan ilginç bir biyolojik tepkinin her insanda meydana geldiğini gösteriyor.
Deney Nasıl Yapıldı?
Araştırma kapsamında katılımcılardan, kulaklıkla beyaz gürültü dinlemeleri ve ardından üç dakika içinde “hayallerindeki iş” hakkında kısa bir konuşma hazırlamaları istendi. Beş dakikalık bu konuşma boyunca bir değerlendirme paneli onları sessizce izledi.
Test boyunca, katılımcıların yüzleri termal kameralarla kaydedildi. Sonuçta, 29 gönüllünün tamamında burun sıcaklığının 3 ila 6 derece arasında düştüğü gözlemlendi.
Beynimiz Stresi Fark Edince Kan Akışı Değişiyor
Uzmanlara göre bu durum, insan beyninin dış tehditlere karşı daha tetikte olmasını sağlayan bir evrimsel tepki. Stres altındayken vücut, görsel uyarıcılara daha fazla odaklanabilmek için yüzün bazı bölgelerine giden kan akışını azaltıyor. Bu da özellikle burun çevresinde “vazokonstriksiyon” adı verilen daralmaya yol açıyor ve burun ucu gözle görülür biçimde soğuyor.
Baş araştırmacı Profesör Gillian Forrester, bu bulguların stresin biyolojik etkilerini gerçek zamanlı olarak gözlemlemeyi mümkün kıldığını söylüyor:
“Burnumuzdaki sıcaklık düşüşü, stresle ilişkili duyguların invazif olmayan ve doğrudan ölçülebilir bir göstergesi olabilir.”
Stres Ölçümünde Yeni Dönem Başlayabilir
Bu yöntem yalnızca insanlar için değil, maymunlar gibi diğer primatlar için de kullanılabilir. Çünkü araştırmacılara göre bu tepki, tüm primatlarda ortak bir evrimsel özellik.
Sussex Üniversitesi’nden Marianne Paisley, çalışmanın hayvan davranışlarını anlamada da büyük bir adım olabileceğini belirtiyor:
“Primatlar hislerini gizlemekte oldukça iyiler. Belki bu biyolojik tepki sayesinde onların stres seviyelerini daha iyi anlayabiliriz.”
Profesör Forrester, 18 Ekim’de Londra’da düzenlenecek New Scientist Live etkinliğinde bu deneyin canlı bir gösterimini yapmaya hazırlanıyor.
Sonuç: Burnumuz Stres Ölçer Gibi Davranıyor
Bu araştırma, vücudun stres karşısındaki fiziksel tepkilerini anlamada yeni bir pencere açıyor. Termal görüntüleme ile burnun sıcaklığını ölçmek, gelecekte stres takibi, ruh sağlığı çalışmaları ve hatta yapay zekâ destekli duygusal analiz sistemleri için bile kullanılabilir.
#Bilim #Teknoloji #Sağlık #Stres #Araştırma #SussexUniversity #TermalGörüntüleme #Beyin #Psikoloji #YeniAraştırma
