ABD, Çin ve Rusya, önümüzdeki yıllarda Ay’a nükleer reaktörler kurmayı planlıyor. Bu kapsamda, ABD 2022’de Lockheed Martin, Westinghouse ve IX gibi üç şirketle anlaşma yaparak ilk adımları atmıştı. O tarihten beri arka planda süren hazırlıklar, bu hafta daha somut bir şekle bürünecek gibi görünüyor. Politico’nun haberine göre, ABD Ulaştırma Bakanı ve geçici NASA başkanı Sean Duffy, yakın zamanda NASA çalışanlarına bir direktif göndererek projenin hızlandırılmasını talep etti. Duffy, bu hafta bir basın toplantısı düzenleyerek projeyi resmi olarak açıklamayı amaçlıyor.
Proje ilk ortaya çıktığında NASA’nın gündeminde 40 kilovatlık bir reaktör bulunuyordu ve çalışmalar buna göre ilerlemişti. Ancak Duffy’nin yeni direktifi, ABD’nin 2030 yılına kadar Ay’da 100 kilovatlık bir reaktör kurmayı planladığını ortaya koyuyor. Bu nedenle, özel sektörün çalışmalarını bu yöne odaklaması isteniyor. Çin ve Rusya’nın Ay’da nükleer reaktör kurmak için işbirliği yapması, ABD’yi endişelendirmiş durumda. Duffy’nin NASA çalışanlarıyla paylaştığı direktifte, Ay’da nükleer reaktör kuran ilk ülkenin o bölgeye girişi yasaklayabileceğine dikkat çekiliyor ve bunun ABD için önemli bir engel teşkil edebileceği vurgulanıyor. Bu aciliyet, 2030 hedefinin ardındaki ana neden olarak görülüyor, zira Çin-Rusya projesinin 2030-2035 arasında tamamlanması bekleniyor.
Donald Trump’ın NASA bütçesini neredeyse yarıya indirmesi, uzay ajansının kaynaklarını ciddi şekilde kısıtladı. Ancak bu kesintiler daha çok bilimsel araştırma projelerini etkilerken, Ay’da nükleer reaktör kurulması gibi projeler şimdilik bu durumdan etkilenmemiş gibi. Duffy’nin geçici NASA başkanı olarak duyuracağı ilk önemli projenin bu olması, Trump yönetiminin bu girişime olan güvenini yansıtıyor.
Ay’a Nükleer Reaktör Kurmak Neden Önemli?
Ay’a nükleer reaktör kurma planı, aslında NASA’nın Ay’da kalıcı üsler oluşturma stratejisinin bir parçası. Güneş enerjisi, Ay’ın bazı bölgelerinde etkili olsa da, Ay’daki gece dönemlerinin 14 Dünya günü kadar sürmesi bu enerji kaynağını tek başına yetersiz kılıyor. Nükleer reaktörler ise, günün saatinden, hava koşullarından veya konumdan bağımsız olarak kesintisiz enerji sağlayabiliyor. Bu sayede, Ay’da kurulacak üslerde barınma, iletişim, bilimsel araştırmalar ve ileri üretim teknolojileri için gereken enerjinin sürekliliği garanti altına alınabilir.
Diğer yandan, bu reaktörler Mars gibi daha uzak görevler için gerekli teknolojilerin test edilmesinde kritik bir rol oynayabilir. Uzay ortamında çalışabilecek kompakt nükleer enerji sistemlerinin geliştirilmesi, insanlı keşif görevlerinin süresini uzatmak ve otonom sistemlerin güvenilir çalışmasını sağlamak için zorunlu hale gelmiştir.
