İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından her yıl açıklanan Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu araştırmasının 2024 sonuçları açıklandı. Üretimden satışlar baz alınarak oluşturulan liste, sanayi sektöründeki devlerin sıralamasını ve performanslarını gözler önüne serdi. 2024 yılı listesinde hem zirvedeki istikrar hem de dikkat çeken yeni yükselişler dikkat çekti. Ancak şirketlerin kârlılık oranlarında ciddi bir düşüş yaşandığı da verilerle ortaya kondu.
TÜPRAŞ Liderliği Bırakmadı, İlk Üç Sıra Değişmedi
2024 yılında üretimden net satışlara göre Türkiye’nin en büyük sanayi kuruluşu, 651,6 milyar liralık satışla TÜPRAŞ (Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş.) oldu. Böylece TÜPRAŞ, zirvedeki yerini bir kez daha korumuş oldu. Listenin ikinci sırasında 355,9 milyar lira ile Ford Otomotiv Sanayi A.Ş., üçüncü sırada ise 201,6 milyar lira ile Star Rafineri A.Ş. yer aldı. Geçen yılki sıralamaların korunması, bu şirketlerin sektör üzerindeki kalıcı etkisini bir kez daha kanıtladı.
İlk 10’a Yeni Girişler: İskenderun Demir Çelik ve Hyundai Türkiye
Listenin üst sıralarında önemli değişiklikler yaşandı. Geçen yıl ilk 10’da yer almayan İskenderun Demir ve Çelik A.Ş. bu yıl 8. sıraya yükseldi. Aynı şekilde Hyundai Motor Türkiye Otomotiv A.Ş., 13. sıradan 10. sıraya çıkarak ilk 10’a adını yazdırdı. Bu yükselişler, demir-çelik ve otomotiv sektörlerinin 2024’teki ivmesini gösteriyor.
TOGG 5 Basamak Yükseldi: 37. Sıra
Yerli otomobil markası TOGG (Türkiye’nin Otomobili Girişim Grubu San. ve Tic. A.Ş.), 2024 yılında 41,11 milyar liralık üretimden satış geliri elde etti. Geçtiğimiz yıla göre 5 sıra yükselerek 37. sıraya yerleşen TOGG, yerli sanayinin yükselen gücü olarak dikkat çekti.
Savunma Sanayi Güçleniyor: TUSAŞ, ASELSAN ve ROKETSAN Yükselişte
Savunma sanayi kuruluşları da listede önemli yükselişler kaydetti. TUSAŞ, geçen yıla göre 6 basamak yükselerek 11. sıraya çıktı. ASELSAN, 2 sıra yükselerek 17. sırada yer aldı. ROKETSAN ise tam 15 sıra birden yükselerek 35. sıraya yerleşti. Bu yükselişler, Türkiye’nin savunma sanayisinde attığı adımların sanayi sıralamasına nasıl yansıdığını gösteriyor.
Karlılıkta Büyük Gerileme
İSO 500 listesindeki şirketlerin toplam üretimden satışları 2024 yılında yüzde 36 artarak 8,7 trilyon liraya ulaştı. Ancak reel artış sadece yüzde 3,4 oldu. En dikkat çekici unsur ise faaliyet kârlılığındaki büyük düşüş oldu. Toplam faaliyet kârı, 2023 yılına göre yüzde 31,6 azalarak 937 milyar TL’den 641 milyar TL’ye geriledi. Faaliyet kârlılığı oranı da yüzde 12,5’ten yüzde 6,2’ye düştü. Bu oran, 2014-2023 yılları arasındaki ortalama olan yüzde 10,4’ün oldukça altında kaldı. Bu durum, sanayi kuruluşlarının maliyet baskısı altında olduğunu ve kârlılığın ciddi oranda zayıfladığını ortaya koydu.
2024 İSO 500 İlk 20 Sıralaması
| Sıra | Firma Adı | Üretimden Net Satış (TL) |
|---|---|---|
| 1 | TÜPRAŞ | 651,642,671,671 |
| 2 | Ford Otomotiv Sanayi A.Ş. | 355,965,482,773 |
| 3 | Star Rafineri A.Ş. | 201,649,898,936 |
| 4 | Toyota Otomotiv Sanayi Türkiye A.Ş. | 168,993,344,898 |
| 5 | İstanbul Altın Rafinerisi A.Ş. | 166,585,257,103 |
| 6 | Oyak-Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş. | 159,369,763,588 |
| 7 | Arçelik A.Ş. | 133,336,266,536 |
| 8 | İskenderun Demir ve Çelik A.Ş. | 109,987,451,957 |
| 9 | Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş. | 103,693,627,463 |
| 10 | Hyundai Motor Türkiye Otomotiv A.Ş. | 103,045,629,000 |
| 11 | TUSAŞ | 98,058,095,572 |
| 12 | Mercedes-Benz Türk A.Ş. | 93,217,951,977 |
| 13 | EÜAŞ | 90,670,804,917 |
| 14 | Çolakoğlu Metalurji A.Ş. | 88,447,241,399 |
| 15 | Tosyalı Demir Çelik Sanayi A.Ş. | 85,798,171,736 |
| 16 | Türkiye Petrolleri A.O. | 82,486,584,509 |
| 17 | ASELSAN | 78,633,876,567 |
| 18 | Tosçelik Profil ve Sac Endüstrisi A.Ş. | 77,594,444,844 |
| 19 | Vestel Beyaz Eşya A.Ş. | 72,775,093,170 |
| 20 | Şişecam | 72,523,608,366 |
İSO 500 listesi, Türkiye ekonomisinin sanayi ayağında yaşanan değişimleri, büyüme potansiyellerini ve zorlukları gözler önüne seriyor. Yüksek satış rakamlarına rağmen düşen kârlılık oranları, sanayide yapısal dönüşüm ihtiyacını da işaret ediyor.
Daha fazla güncel haberler için Sinetech.tr’yi takip etmeye devam edin.
