ABD Başkanı Donald Trump, yarı iletken sektöründeki gelişmelere dikkat çekerek, çip ithalatına yönelik iddialı adımlar atmayı planladığını açıkladı. Bu kapsamda, çip ithalatına yüzde 100 gümrük vergisi uygulanacağını duyurdu, ancak belirli şartları karşılayan şirketlerin bu vergiden muaf tutulacağını belirtti. Muafiyet, özellikle ABD’de üretim yapan veya bu yönde taahhütte bulunan firmaları kapsıyor.
Trump’ın bu çağrısı, Apple’ın ABD’ye 100 milyar dolarlık yeni yatırım yapacağını açıklamasıyla aynı döneme denk geldi. Trump, ABD’de üretim taahhüdünde bulunan şirketler için herhangi bir ücret alınmayacağını vurguladı. Ancak, verdikleri sözleri yerine getirmeyenlere karşı net bir uyarıda bulundu: “Eğer bir nedenden dolayı inşa edeceğinizi söyleyip inşa etmezseniz, geri dönüp bunu hesaplarız, birikir ve daha sonra sizden tahsil ederiz, ödemek zorundasınız”.
Şu ana kadar resmi bir gümrük tarifesi duyurusu yapılmadı, ancak Trump’ın ifadeleri, ABD’nin onlarca ticaret ortağına yönelik yüzde 10 ila 50 arasında değişen gümrük vergilerinin uygulanmasından hemen önce geldi. Bu kapsamda, Türkiye’ye de yüzde 15 gümrük vergisi getirildiği biliniyor ve nihai kararların bu ay içerisinde, yani Ağustos ortasında, ulusal güvenlik soruşturmaları çerçevesinde alınması bekleniyor.
Trump’ın açıklamaları küresel çapta yankı buldu. Güney Kore, Samsung ve SK Hynix gibi büyük üreticilerin yüzde 100 vergiden muaf tutulacağını duyurdu, zira bu şirketler ABD’ye önemli yatırımlar yaptı. Öte yandan, Filipinler ve Malezya gibi çipe bağımlı ekonomiler için bu planın yıkıcı etkileri olabileceği belirtiliyor.
Güçlü Şirketlerin Avantajı
Trump’ın bu hamlesi, üretim kapasitesi yüksek olan büyük şirketlerin lehine görünüyor. Örneğin, TSMC ABD’de zaten fabrika yatırımlarına sahip olduğu için etkilenmeyecekken, Nvidia da ABD içinde milyarlarca dolarlık yatırım planları yapıyor. Ekonomist Brian Jacobsen, durumu şu şekilde özetliyor: “Amerika’da üretim yapabilecek kadar büyük ve nakit zengini şirketler en çok fayda sağlayacak. Bu, en büyüğün hayatta kaldığı bir durum”.
Avrupa Birliği, ABD ile çipleri de içeren sabit yüzde 15’lik gümrük tarifesi konusunda anlaşma sağladı. Japonya ise ABD’den, diğer ülkelere kıyasla daha kötü bir tarife oranı uygulanmayacağına dair güvence aldı. Ancak, SMIC ve Huawei gibi Çinli üreticiler için muafiyet ihtimalinin düşük olduğu ifade ediliyor.
